Cara a unha sustentabilidade tecnolóxica

“A humanidade necesita urxentemente unha nova sabedoría que lle proporcione o coñecemento de como usar o coñecemento”. Van R. Potter

Nos últimos anos, todos repiten a frase que somos criaturas bio-psico-social, o cal é verdade, só que isto é incompleto, xa que se ignora a dimensión tecnolóxica, e é que en realidade somos criaturas tecno-bio-psico-social. Omisión que nos levou a ver á tecnoloxía como algo alleo ao verdadeiro progreso humano, o que conduciu a posicións atopadas entre os defensores do progreso tecnolóxico custe o que custe e a todo risco e os defensores dun progreso humano independente das tecnoloxías.

Cando en realidade polos séculos dos séculos, o home e as tecnoloxías estiveron sufrindo unha simbiose cada vez máis estreita segundo as tecnoloxías foron pasando de ser unha infraestrutura, ferramentas manuais; a ser unha estrutura que facilita a comunicación, o transporte, a organización empresarial, entre outras tantas implicacións sociais e económicas, e é que, segundo o home avanzar no seu progreso humano, as tecnoloxías son parte inseparable dese progreso. O cal sempre trouxo riscos.

Nos nosos días, a situación faise máis complexa, a razón; achegámonos a un punto en que a tecnoloxía deixará de ser unha estrutura (tecno-socio-económica) para pasar a ser unha superestructura, capaz de participar nas decisións do planeta e leste é un dos problemas máis importante que enfrontaremos no transcurso deste século: Como relacionarnos coas tecnoloxías segundo estas váianse facendo cada vez máis independentes, mentres, paradoxalmente, o home farase máis dependente?

Polo que é necesario aprender desde hoxe a manexarnos coas tecnoloxías do futuro: co impacto das tecnoloxías converxentes (NBIC), das intelixencias artificiais, hai que estar preparados para enfrontar unha ideoloxía tecnologista que propón o paraíso na terra, saber que non basta con prohibir tal ou cal investigación hai que buscar alternativas viables ao desenvolvemento humano.

Por sorte ata hoxe o home sempre soubo manexarse coas tecnoloxías como estrutura, con máis ou menos éxito (sempre xurdiron un que outro desastre tecnolóxico). Un exemplo exitoso foi o uso do automóbil, o cal obrigou a profundos cambios na estrutura dos países, tales como estradas, código de transito, semáforos, policías de tránsito, etc., e con iso garantir a circulación dos vehículos co mínimo de accidentes. Con gran despregamento de coñecementos (non digo sabedoría), o home soubo sortear as dificultades que foron xurdindo ao longo da súa historia tendo sempre á tecnoloxías como un medio para os seus fins, fosen estes para o beneficio da humanidade ou para a súa destrución.

Hoxe faise necesaria unha sustentabilidade tecnolóxica que permita que as tecnoloxías se integren ao progreso humano e sexa capaz de cumprir cos seguintes requirimentos:

1.-Aprender a manexarse cos novos coñecementos que están a xurdir do acelerado crecemento das tecnoloxías (progreso tecnolóxico) que ameaza con descualificar ao progreso humano, ao que consideran que xa se esgotou e que debe dar paso ao progreso tecnolóxico polo seu carácter de progreso infinito (que transcende no tempo) e ven como única solución unha fusión entre humanos e tecnoloxía.

2.-Alcanzar a colaboración humano-tecnoloxía, a cal nos pode levar a un cambio de mentalidade (consciencia social) baseado no desenvolvemento de tecnoloxías colaborativas que fomenten a cooperación en lugar da competencia, o cal leva a un cambio na estrutura social dunha competitiva a unha colaborativa.

3.-Lograr unha sinerxia entre humanos e tecnoloxías por medio da cooperación e a complementación, como especies diferentes coas súas características, o seu propio espazo vital e onde cada cal mantén a súa propia condición (no que cada cal é mellor)

Necesítase dunha estratexia de como manexarnos cos novos coñecementos tecnolóxicos para evitar ir a cegas ao futuro e o risco dunha crise total onde os problemas alcancen unha magnitude que nos arrastren a solucións desesperadas. Aínda estamos a tempo.

Segue lendo »

Despois da singularidade, que? 7 futuros hipotéticos entre a humanidade e a intelixencia artificial

A CIVILIZACIÓN HUMANA TEN FUTURO ANTE UNHA ENTIDADE QUE FACILMENTE PODERÍA EXCEDERNOS INTELECTUAL E TECNOLOXICAMENTE? NOSA ESPECIE SERÁ VÍTIMA DA SÚA PROPIA INVENCIÓN?

O ser humano é unha especie sorprendente pola capacidade de ir máis aló dos seus propios recursos. Ese foi o recurso que asegurou a supervivencia do xénero e aínda agora mantennos neste planeta. O desenvolvemento intelectual da nosa especie permitiu que comprendésemos os procesos do mundo para, aos poucos, utilizalos ao noso favor. En certa forma iso é a tecnoloxía: a manipulación do medio para asegurar a nosa supervivencia.

Esa, con todo, é unha definición elemental. Co tempo a nosa tecnoloxía chegou a un punto no que parece encamiñada a desprenderse do ser humano, a existir autónomamente e mesmo continuar a súa existencia por medio de melloras que pode implementar por si mesma. Grosso modo, esas son as calidades da intelixencia artificial, a cal podería alcanzar un grao de perfeccionamento que no dominio especializado coñécese como singularidade.

Recentemente, George Dvorsky elaborou no sitio io9 unha lista con escenarios hipotéticos, aínda que inesperados, que poderían ocorrer unha vez que a tecnoloxía cobre conciencia de si mesma e tome decisións á marxe dos intereses da nosa especie.

Despois de todo, se a intelixencia artificial está feita á nosa imaxe e semellanza, non sería estraño que fixese o que nós xa facemos con outros seres vivos deste planeta.

Unha humanidade interconectada polo pracer?

Supoñamos que un dispositivo de Superinteligencia Artificial que se mellora a si mesmo (SAI, polas súas siglas en inglés) chega á conclusión de que o propósito último da existencia é o pracer. De entrada non sería un razoamento estraño, pois xa o ser humano nalgún momento da súa historia pensou algo parecido (o caso máis soado é o do filósofo grego Epicuro). Supoñamos entón que devandito dispositivo conclúe non só que ese é o propósito da súa existencia, senón tamén da humanidade. Nun escenario de tecnoloxía extrema no que puidésemos recibir estimulación transcraneal, podería unha entidade robótica manter conectada a toda a poboación nunha fantasía de pracer artificial continuo?

A fuxida

Outra conclusión factible: despois de analizar posibilidades e escenarios hipotéticos, a entidade dotada con SAI conclúe que a mellor alternativa é abandonar ao ser humano e este planeta: ¡Ata logo, e grazas polo peixe!.

 A distopía do control único

Unha entidade superinteligente, construída no marco dos límites do razoamento humano, podería chegar á conclusión de que para cumprir coa súa razón de ser antes ten que asegurar a súa supervivencia. De que maneira? Eliminando calquera situación ou entidade que lle represente unha ameaza, o cal implicaría vixiar, controlar e, en fin, converterse no punto focal dun réxime totalitario onde todo sucedería baixo a súa mirada.

O home vs as máquinas e a regresión civilizatoria resultante

En varias fantasías de ciencia ficción a convivencia entre o home e a intelixencia artificial pronto devén dependencia e, a partir de aí, sometemento: ao ceder tantos aspectos da súa vida e as súas accións cotiás, a humanidade termina escravizada pola súa propia invención. E non é leste o antecedente da rebeldía que, doutra banda, tamén caracterizou á nosa especie? O resultado con todo sería que, se a humanidade resultase triunfante nesta loita, talvez tería que comezar a reconstruír a súa historia desde unha etapa parcialmente primitiva.

Encontros próximos

Se a humanidade fose capaz de desenvolver unha entidade de Superinteligencia Artificial, é posible que iso implicaría tamén a consecución da tecnoloxía necesaria para entrar en contacto con civilizacións extraterrestres. Quizá a singularidade é o punto indicado para demostrar o avance da nosa especie, o logro necesario para que outras civilizacións presten atención ao que sucede na Terra.

Se é o caso, esas civilizacións permitirían que continuásemos co noso propio desenvolvemento?

Espertar do soño?

A posibilidade de que vivamos nunha simulación feita por computadora podería ter na singularidade o seu punto cego. Talvez isto que vivimos é a fantasía virtual dunha civilización humana moito máis avanzada do que somos capaces de imaxinar; quizá somos parte dun experimento que busca coñecer o efecto de múltiples variables. Se este fóra o caso, talvez conseguir a singularidade en IA equivalería a alcanzar o límite dun sistema despois do cal non habería nada.

O hack último

Unha SAI podería descifrar os misterios do cosmos? Podería atopar a maneira de deter a entropía? Podería xerar unha especie de universo artificial alterno conectado co que coñecemos por medio dun buraco de verme? Se o seu propósito é asegurar a súa supervivencia, non chegaría ata o último para conseguilo?

Segue lendo »

Que é a singularidade tecnolóxica e que supoñería para o ser humano?

A singularidade tecnolóxica pode supoñer, segundo certos autores, a maior explosión de intelixencia artificial coñecida. Iso implicaría que, nuns 28 anos, a historia da humanidade puidese cambiar para sempre.

Que en últimas dúas décadas o avance tecnolóxico nas sociedades desenvolvidas haxa alcanzado un ritmo de vertixe fai que, a priori, pensemos que é irrepetible nos vindieros anos. De feito, comezáronse a cuestionar principios que marcaron ese progreso, como a lei de Moore, dado que parece que será irrepetible o feito de que o número de transistores dos microprocesadores volva duplicarse cada un ou dous anos. Con todo, ao repasar estes factores, non se ten en conta a velocidade de desenvolvemento que pode chegar coa singularidade tecnolóxica.

Cara a un dos maiores cambios na historia

O proceso de singularidade tecnolóxica engloba unha serie de ideas sobre a que destaca que o progreso tan forte que vén producindo durante décadas en intelixencia artificial acabará propiciando unha superación da intelixencia humana. O avance en ciencia e tecnoloxía é exponencial, polo que, en última instancia, ao chegar á singularidade alcanzouse respecto da intelixencia artificial un punto de complexidade e potencia non controlable por nós, os seus creadores. E segundo varios autores, desde John Von Neumann nos anos 50 ata outros posteriores como Vernor Vinge, non estamos demasiado lonxe dese momento.

Aínda que segundo certas leis e principios clásicos en ciencia ficción como as tres leis da robótica de Isaac Asimov o ser humano nunca debería perder o seu papel hexemónico, se un robot ou máquina chega a superarnos en capacidade de proceso lóxico, o certo é que probablemente para eles tería moi pouco sentido cumprir as leis, do mesmo xeito que en moitos momentos da historia moitos colectivos consideraron -xustamente- que as leis escritas non eran xustas, e por tanto había que atendar ao iusnaturalismo ou dereito natural.

Volvendo á singularidade tecnolóxica, a segunda asunción é que a situación non só non quedaría no punto de perda de control, senón que os propios robots seguirían "reproducíndose" recursivamente (Von Neumann teorizó sobre iso e del tomaron o nome "máquinas de Von Neumann") segundo os seus principios e conciencia. Neste estadio sería imposible predicir como avanzaría o curso da historia, pero o proceso da singularidade tamén se alcanzaría coa integración nos humanos de tecnoloxía nun sentido moito máis profundo que o dos wearables actuais.

Singularidade e transhumanisno, unidos.

Como exemplo, a nivel cerebral tamén falariamos dunha obter unha capacidade moi superior á actual como consecuencia das axudas recibidas pola inclusión tecnolóxica na bioloxía humana. A día de hoxe estamos a tratar de coñecer o cerebro, e aínda que o avance é lento, si hai certo progreso e investigación en comunicación cerebro-máquina.

Iso si, de momento, moi lonxe da superinteligencia ou superlongevidad que afirman os defensores da singularidade. E é que, como se pode apreciar máis aló do desenvolvemento dos robots, o transhumanismo tamén ten moita importancia nestas ideas.

O transhumanismo supoñería superar a barreira biolóxica do ser humano e encamiñarnos cara a unha realidade onde estariamos preto de non só ter maiores capacidades físicas ou mentais, senón de, practicamente, ser inmortais.

Unha cifra común nas  estimacións sobre cando chegaría a 

singularidade tecnolóxica é o ano 2045.


De feito, mediante este curioso reloxo/conta atrás, podemos saber canto queda exactamente para a hipotética chegada da explosión de coñecemento.

É evitable?

É a gran pregunta para moitos. Ante os riscos que unha situación como a presentada entrañaría con alta probabilidade para a especie humana, xa que mesmo o transhumanismo controlado chégase a ver como unha perda de esencia da especie, os autores pregúntanse como evitar a chegada da singularidade tecnolóxica. A resposta, aínda que tan no aire como o problema real, non é moi positiva.

Mentres sigamos desenvolvendo e integrando ao ritmo actual a tecnoloxía nas nosas vidas, será moi difícil que a explosión de intelixencia non chegue, porque é precisamente o que a día de hoxe buscamos. Outra cousa, iso si, é como chegue.


 Para saber que visións son máis acertadas, só hai

 que esperar 28 anos.

Segue lendo »

Singularidade tecnolóxica

A vergoña do século XX foron as guerras mundiais e xenocidios; 

xenocidio armenio, xenocidio xudeu, xenocidio de Ruanda, e outros. 

Son o resultado de tecnoloxías, guerras mundiais ser terrible 

por mor da tecnoloxía. 

O problema do século XXI será o sometemento ás máquinas " Boris Cyrulnik

Máis aló das quiméricas esperanzas portadoras de "sustentable eternidade", os seres humanos cimentamos as nosas certezas aínda que elas cheguen a esborrallarse en repetidas ocasións. Desde aquelas afastadas intuicións de Sócrates, mesmo hoxe remitímonos a nós mesmos e tentamos mergullar na profundidade das preguntas co afán de dar sentido á existencia.

Somos buscadores da verdade. Aínda que inexactos en ocasións varias, a nosa condición humana empuxounos a buscar paraxes seguras e axiomas cardinales. Prosegue o noso camiñar en pos de evidencias firmes. Aínda que mesturada a intervalos con exóticas e abigarradas formas de irracionalidad, o acontecer demanda esclarecementos, como o foi antes e como o seguirá sendo no futuro.

Pero algo está a cambiar. Un detalle non menor a ter en conta. Ocorreu un de golpe de temón que nos conduce a un porto moi afastado e moi distinto ao afeito. Isto é, estamos a asistir á transformación radical da nosa condición como especie humana. A "singularidade tecnolóxica" está en marcha. O salto evolutivo do xénero humano parece irreversible. Os entusiastas afirman que a intelixencia artificial proverá capacidades extra-ordinarias cuxos efectos sociais, políticos, culturais e económicos non podemos sequera imaxinar. Paradoxalmente "o artificio", a tetra sutil perturbou o quid da certeza converténdoa en programable e predicible.

Din que a tecnoloxía invadirá os nosos corpos. Seremos corpos tecnológizados e tecnoloxía corporeizada. Os máis entusiastas cren que a tecnoloxía dominará os métodos da bioloxía e así, nacerá unha era en que se impoñerá a intelixencia non biolóxica dos posthumanos e que ela se expandirán por todo o universo coa liberdade do pensamento sen trabas... Aínda por riba, vaticinan os enxeñeiros de Google que o século XXI será lembrado pola liberación da humanidade das súas "cadeas biolóxicas", acto seguido, a intelixencia poderá obrar eficazmente en corpos receptores plenamente integrados.

E así, os vellos "buscadores da verdade" veremos de que maneira as nosas capacidades lóxicas minguarán considerablemente e cando iso ocorra caeremos na conta que fomos derrotados por aqueles posthumanos con habilidades físicas e cognitivas diferenciadas e aínda por riba, coa posibilidade de actualizar o seu cerebro...

Pero non todo é distopía. Nick Bostrom lidera un equipo de pensadores aglutinados no Instituto para o Futuro da Humanidade. Máis aló do apoio e beneplácito de Silicon Valley polos escritos de Bostrom, as ideas deste son fontes de debate e análise constante ao longo e ancho do planeta.

Pero entre gurúes e profetas, tamén xurdiu un concepto interesante, alternativo quizais a todo o novo e o seu implícito imperativo. No Estudo Global Europe 2050 exponse a continxencia dunha "renovación" que harmonice e aproxime tecnoloxía e humanidade sen que a mesma sexa necesariamente "traumatizante". Por encima daquela clásica división cartesiana causa-efecto, esta proposta defende o xurdimento de novas ciencias baseadas na innovación social que se integren con outras ciencias sintéticas.

Así, este cambio aparentemente inexorable, independentemente das súas variantes e denominacións, improntará no destino do modelo civilizatorio dos séculos vindeiros. Non cabe a menor dubida que este paso demandará recursos, adecuacións de escenarios e moi especialmente capacidades propias e apropiadas para o efecto.

Estamos na antesala de novas e peculiares formas de "consumo" e "vixilancia". Asistimos sen sabelo a unha revolución cognitiva sen precedentes?

Segue lendo »

'A tecnoloxía faranos inmortais'

Unha mano robótica e unha man humana imitan o detalle do cadro 'A creación de Adán' de Miguel Ángel

A fusión entre a tecnoloxía e a intelixencia humana, segundo científicos e filósofos, producirase en poucos anos. Impoñerase a intelixencia non biolóxica dos posthumanos na Terra?

'Internet converterase nun sistema nervioso mundial'

Pero, que é a singularidade? Pensen na ciencia ficción porque será cando máis se acheguen á definición do termo. Estamos a falar da mellora da bioloxía humana por medio da tecnoloxía, de interfaces cerebro-ordenador ou mesmo de redes informáticas ou robots o suficientemente intelixentes como para mellorarse a si mesmos.

Segue lendo »